Evlilik nedeniyle işten ayrılma hakkı, Türk iş hukukunda özellikle kadın çalışanlar açısından önemli bir güvence niteliğindedir. Bu hak, evlenen kadının evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi durumunda kıdem tazminatı alabilmesine imkân tanır.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Hakkı Nedir?
Evlilik nedeniyle işten ayrılma hakkının yasal dayanağı, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 120. maddesi yollamasıyla, halen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı Yasanın 14. maddesinin birinci fıkrasıdır. Buna göre, kadın işçinin hizmet akdini evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kimler Evlilik Sebebiyle İşten Ayrılabilir?
Kadın çalışanlar için geçerli olan şartlar
4857 sayılı Kanun kapsamında işçi olunması gerekmektedir.
Aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olmak ve kıdem tazminatına hak kazanmak üzere gereken şartları taşımak.
Resmi nikahın fesih tarihinden önce kıyılmış olması gerekmektedir.
İşten ayrılma, resmi nikah tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde gerçekleştirilmelidir.
Fesih, işçinin kendi isteğiyle yapılmalıdır; işveren tarafından işçinin evlendiği gerekçesi ile fesih yapılması mümkün değildir.
Fesih bildiriminin ekine evlilik cüzdanı fotokopisi eklenmelidir.
Erkek çalışanlar bu haktan yararlanabilir mi?
Hayır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde hizmet akdinin yalnızca kadın çalışanlar bakımından evlilik nedeniyle sonlandırılması halinde kıdem tazminatına hak kazanılacağı düzenlenmiştir. Erkek çalışanlar için böyle bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Hakkı
Evlilik nedeniyle işten ayrılma hakkı, evlenen kadının aile birliğini korumak amacıyla getirilmiş bir istisnai tazminat hakkıdır. Kadın işçiye bu hakkın tanınması Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2016/32300 Esas, 2020/4173 Karar numaralı ve 04.03.2020 Tarihli kararında;
“...Evliliğin kadına yüklediği toplumsal sorumluluğun bir gereği olarak yasada belirtilen fesih hakkı tanınmıştır. Çalışma hayatının evlilikle birlikte gereği gibi yürütülemeyeceği düşüncesi, aile birliğinin korunması ve kadının aile ile ilgili görevleri, yasakoyucuyu bu doğrultuda bir düzenlemeye yöneltmiştir. Bununla birlikte Anayasal temeli olan çalışma hak ve hürriyetinin ortadan kaldırılması düşünülemez. Kadın işçinin evlilik nedenine bağlı feshinin ardından kısa bir süre sonra yeniden çalışmasının gerekleri ortaya çıkmış olabilir. Hatta kadın işçi evlilik nedenine dayalı feshin ardından ara vermeksizin başka bir işyerinde çalışmaya başlayabilir ve bu durum evliliğin kadına yüklediği görevlerin yerine getirilmesi noktasında daha olumlu sonuçlar doğurabilir...” şeklinde açıklanmıştır.
Evlilik Nedeniyle Fesihte Dikkat Edilmesi Gerekenler
İş Kanunu madde 109 uyarınca, iş sözleşmesinin feshi sonucunu doğuracak bildirimler her halde yazılı yapılmalıdır. Bununla birlikte, ispat kolaylığı bakımından noter aracılığı ile ihtarname gönderilmesi önem arz edebilir.
Resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde fesih hakkı kullanılmalıdır. 1 yıllık süre dolduktan sonra bu gerekçe ile haklı nedenle fesih yapılamaz.
Evlilik cüzdanının fotokopisi, resmi evliliğin ispatını sağlamak üzere dilekçe veya ihtarname ekine eklenmelidir.
Kadın işçi, evlilik nedeniyle işten ayrılması halinde işsizlik maaşı alamayacaktır.
Kıdem tazminatı dışında varsa kullanılmamış yıllık izin alacağı, ödenmemiş ücret alacakları, fazla mesai ücretleri ve sair diğer işçilik alacakları da fesih bildirimi ile talep edilebilir.
Evlilik Sebebiyle İstifa Süreci Nasıl İşler?
Dilekçe yazımı: İşverene hitaben evlilik gerekçesi ile işten ayrılmak istendiğini açıklayan yazılı bir dilekçe hazırlanır.
Teslim: Dilekçe ve evlilik cüzdanı fotokopisi; elden teslim, noter aracılığı veya iadeli taahhütlü mektup seçeneklerinden birisi ile işverene iletilir.
Kıdem tazminatı ödemesi: İşveren, çalışanın kıdem süresine göre tazminat hesabı yapar ve ödemeyi gerçekleştirir.
SGK bildirimi: Fesih bildirimi “kod 13” (kadın işçinin evlenmesi nedeniyle fesih) ile SGK sistemine girilir.
Örnek Evlilik Nedeniyle İstifa Dilekçesi
...../...../20....
KONU: Evlilik Nedeniyle İş Akdimin Feshi Hakkında
Sayın [İşveren/Yetkili],
...../....../20...... tarihinden bu yana ........... bünyesinde .......... pozisyonunda çalışmaktayım. Ekte sunmuş olduğum evlilik cüzdanı ile sabit olmak üzere ....../....../20...... tarihinde resmi olarak evlenmiş bulunmaktayım. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, bir yıllık fesih hakkı süresi içerisinde evlilik nedeniyle iş sözleşmemi feshediyorum. Gerekli işlemlerin yapılmasını ve kıdem tazminatı ile sair işçilik alacaklarımın tarafıma ödenmesini arz ederim.
İsim Soyisim : …………………
T.C. Kimlik No : …………………
Evlilik Tarihi : …………………
İmza
İhbar Süresi ve İhbar Tazminatı Durumu
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçinin, ihbar süresi bekleme veya bu süreye karşılık işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Başka bir ifade ile dilekçeyi verdikten sonra herhangi bir süre beklemeksizin kadın işçi hemen işten ayrılabilir. Bu durum Yargıtay’ın birçok emsal kararında değinildiği gibi 7. Hukuk Dairesi’nin 2015/18326 Esas, 2015/21063 Karar ve 02.11.2015 Tarihli kararında da şöyle açıklanmıştır:
“...Kadın işçinin yasanın tanıdığı fesih hakkını kullanması halinde, kıdem tazminatı talep hakkı doğar. Feshin işverence kabul edilmesi gerekmez. Aynı zamanda işçinin işverene ihbar öneli tanıması zorunluluğu da bulunmamaktadır...”
Ayrıca belirtmek gerekir ki kadın işçi iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak kendisi sonlandırmış olduğundan ihbar tazminatına hak kazanması da mümkün değildir.
Sosyal Güvenlik ve İşsizlik Maaşı Durumu
İş sözleşmesi sona eren kadın işçinin SGK’ya bildirilmesi ve yapılacak bildirimde işveren tarafından işten çıkış gerekçesine uygun “çıkış kodu”nun seçilmesi gerekmektedir. Zira işten çıkış kodları; iş akdinin nasıl sona erdirildiğini tanımlamak üzere kullanılmaktadır ve özellikle işsizlik maaşı alıp alamayacağı gibi hususlar SGK tarafından çıkış koduna göre belirlenmektedir. Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçi için seçilmesi gereken çıkış kodu “13” numaralı “kadın işçinin evlenmesi”dir.
İşsizlik ödeneği veya işsizlik maaşı, sigortalı olup da işsiz kalan kişilere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarlarda yapılan ödemedir. İşsizlik maaşından yararlanma koşullarından birisi de işçinin kendi istek ve kusuru olmaksızın işsiz kalmasıdır. Buna göre, evlilik nedeniyle istifa eden kadın çalışan, kendi isteğiyle işten ayrıldığı ve bu hak özel bir fesih biçimi olarak düzenlenmiş olduğundan işsizlik maaşına hak kazanamamaktadır.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmada Tazminat Nasıl Hesaplanır?
İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Hesaplamada giydirilmiş brüt ücret (işçiye verilen aylık çıplak ücrete, süreklilik gösteren; prim, ikramiye, yol, yemek gibi ödemelerin eklenmesi ile bulunan ücrettir) dikkate alınır.
Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır.
Kanun koyucu tarafından; kıdem tazminatı için tavan tutar belirlenerek bir hesaplama yöntemine gidilmesi tercih edilmiştir. 1475 sayılı Kanun’un 14'üncü maddesine göre; Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek devlet memuruna yıllık ödenecek minimum emeklilik ikramiyesi tutarı göz önünde bulundurularak yapılan hesaplama şekli kıdem tazminatı tavanı olarak isimlendirilmiştir. Buna göre, işçinin giydirilmiş ücreti ne kadar fazla olursa olsun hesaplanacak kıdem tazminatına esas ücret o tarihteki kıdem tazminatı tavan tutarını geçemez.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, kıdem tazminatı tavan tutarı yılda iki kere olmak üzere “Ocak-Haziran” ve “Temmuz- Aralık” arası dönemleri için belirlenir.
Kıdem tazminatı, damga vergisi hariç herhangi bir gelir vergisi veya SGK primi kesintisi yapılmadan ödenir.
Kıdem Tazminatı Tavanı 2025
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 07.07.2025 tarihli Genelgesine göre; 01.07.2025 tarihinden itibaren işçilere ödenecek kıdem tazminatının yıllık tavan tutarı 53.919,68-TL’dir.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmayla İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Evlilik nedeniyle işten ayrılan biri kıdem tazminatı alabilir mi?
Evet. Kadın çalışan, resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılırsa kıdem tazminatı alabilir.
Evlilik sebebiyle işten ayrılmak için hangi süre içinde başvuru yapılmalıdır?
Resmi nikah tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde evlilik gerekçesi ile iş akdinin feshedilmesi gerekmektedir.
Erkek çalışanlar da evlilik nedeniyle istifa edebilir mi?
Hayır. 1475 sayılı Kanun’un halen yürürlükteki 14'üncü maddesi kapsamında evlilik nedeniyle fesih hakkı yalnızca kadın çalışanlar için geçerlidir.
Evlilik nedeniyle işten ayrılan işsizlik maaşı alabilir mi?
Hayır. Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın çalışan işsizlik maaşına hak kazanamaz.
İstifa dilekçesi nasıl hazırlanmalı, hangi belgeler eklenmeli?
Dilekçede açık şekilde “evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshettiğini” belirtmek gerekir. Evlilik cüzdanı fotokopisi dilekçe ekine eklenmelidir.